Aydınlar Ocağı Genel Merkezi’nin Kurucu Üyelerinden ve uzun yıllar Yönetim ve İlim – İstişare Kurullarında görev yapan, milli ve milletlerarası Türkoloji Kongrelerinin genel koordinatörlüğünü yürüten, 1986 – 1990 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bölüm Başkanlığı yapan, fikri ve mesleki hayatının şekillenmesinde edebiyat öğretmeni Necdet Sancar’dan önemli katkılar alan, Türk Kültürünü Araştırma Enstütüsü’nün Kurucu Üyelerinden, Türk Musikisi Devlet Konservatuarı’nın kuruluşunda büyük emeği olan, 1000 Temel Eser Yayınlarının başlatılıp devam ettirilmesinde büyük rol oynayan, kendisine özgü ses ve üslubuyla öğrencilerine Türkçe’nin gizli kalmış güzelliklerini anlatan, Türklüğe yöneltilen tehdit ve tehlikelere karşı devamlı uyarılarda bulunan, eğitimde yalnızca bilgiyi ön plana almanın doğru olmadığını belirten, yayınlamış olduğu eserlerinde milli şuur ve milli kültür üzerinde önemle duran ve milli kültürün kişilere ve topluma önemli değerler kazandıracağını söyleyen, akademik çalışmaları dolayısıyla Aydınlar Ocağı Genel Merkezi ve Türkiye Milli Kültür Vakfı tarafından ” ȘEREF ARMAĞANI ” ile ödüllendirilen, Orhun Abideleri, Türk Dili, Osmanlıca Dersleri, Türkler’in Soy Kütüğü, Kadı Burhanettin Divanı, Azeri Türkçesi, Dede Korkut, Oğuz Kağan Destanı isimli kitapların yazarı, yapmış olduğu büyük hizmetleriyle iz bırakarak Milliyetçi Fikrin Ölmez ve Abide Şahsiyetleri arasında yerini alan, Ahıska Türk’ü, ilim, fikir ve düşünce adamı Prof. Dr. Muharrem Ergin’i 29. ölüm yıldönümünde ( 6 Ocak 1995 ) saygı, minnet ve rahmetle anıyoruz.
Ruhu şad, mekânı Cennet olsun.
Aydınlar Ocağı Genel Başkanı
Prof. Dr. Mustafa E. Erkal
ESERLERİ
1. Türk Dil Bilgisi (İstanbul 1958, genişletilmiş 2. bs. 1962; Sofya 1967; İstanbul 1972). Türkiye üniversitelerinde temel Türkçe dil bilgisi kitabı olarak uzun yıllar okutulan eser halen önemini korumaktadır. Ayrıca eğitim enstitüleri, yüksek okullar ve temel bilimler fakülteleri için hazırlanarak aynı adla basılmıştır (İstanbul 1972, 1977). 2. Türk Dili (Millî Eğitim Bakanlığı tarafından liseler için ders kitabı olarak, İstanbul 1976, 1977). 3. Türk Dili (yaygın yüksek öğretim kurumu için, Ankara 1977, Mehmet Kaplan ve Faruk K. Timurtaş ile birlikte). 4. Üniversiteler İçin Türk Dili (İstanbul 1986, 1990, 2005). Türk dili derslerinin üniversitelerde zorunlu hale gelmesi üzerine hazırlanmış ve basit, sade bir anlatımla yazılmıştır. 5. Osmanlıca Dersleri (I-II, İstanbul 1958, 1962, 1975). 6. Orhun Âbideleri (İstanbul 1970). İlk baskısı 1000 Temel Eser serisinden yayımlanan kitapta Köl (Kül) Tigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk yazıtlarının metinleri günümüz Türkçe’sine çevirileri ve tıpkıbasımları ile yer alır. 7. Türklerin Soy Kütüğü (İstanbul 1974). Tercüman 1001 Temel Eser serisinden yayımlanan bu kitapta Ebülgazi Bahadır Han’a ait Şecere-i Terâkime adlı eserin A. N. Kononov’un neşri esas alınarak tercümesi yapılmış ve tıpkıbasımı verilmiştir. 8. Kadı Burhaneddin Divanı (İstanbul 1980). XIV. yüzyıl divan şairlerinden Kadı Burhâneddin’in tek nüsha halindeki divanının ilk transkripsiyonlu neşridir. 9. Azeri Türkçesi (İstanbul 1971, 1981, 1986). Tebrizli şair Şehriyâr’ın “Heyder Babaya Selâm” adlı iki şiiri esas alınarak diğer Âzerî şairlerinden de seçmeler yapılmış, şiirlerdeki Âzerî Türkçesi dil özellikleri belirtilmiş, şiirlerin Türkiye Türkçesi’ne kelime kelime çevirisi yapılmıştır. 10. Dede Korkut Kitabı (I, Giriş-Metin-Faksimile, Ankara 1958; II, İndeks-Gramer, Ankara 1963). Eserin metin ve sözlük kısmı ayrıca yayımlanmış (Ankara 1964; İstanbul 1986), Türkiye Türkçesi’ne aktarılarak (Dede Korkut Kitabı, İstanbul 1969) 1000 Temel Eser serisinin birinci kitabı olarak neşredilmiştir. Ergin, Orhan Şaik Gökyay’ın bu eseri hakkında Dûçent-nâme adıyla kaleme aldığı eleştiriye (İstanbul 1964) Orhan Şaik’e Cevap adlı iki kitapçıkla cevap vermiştir. 11. Oğuz Kağan Destanı (İstanbul 1970, 1988). Muharrem Ergin ayrıca, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü tarafından hazırlanan Türk Dünyası El Kitabı’nın (Ankara 1976) yazı kurulunda görev yapmıştır.
Ergin’in ilmî dergilerde yayımlanmış başlıca makaleleri şunlardır:
“Melîhî” (TDED, II/1-2 [1948], s. 59-78); “Câmiu’l-meânî’deki Türkçe Şiirler” (a.g.e., III/3-4 [1949], s. 539-569); “Bursa Kitaplıklarında Türkçe Yazmalar Arasında” (a.g.e., IV/1-2 [1950], s. 107-132); “Kadı Burhâneddin Divanı Üzerinde Bir Gramer Denemesi” (a.g.e., IV/3 [1951], s. 287-327); “Dede Korkut Kitabı Üzerine I” (a.g.e., V [1952], s. 121-151); “Dede Korkut Kitabı Üzerinde II” (a.g.e., VI [1954], s. 91-118); “Eski Osmanlıca” (Türk Dünyası El Kitabı, Ankara 1976, s. 223-275); “Türkiye Türkçesi” (a.g.e., s. 276-290); “Doğu Türkçesi (Çağatayca)” (a.g.e., s. 291-296); “Türkler’de Yazı ve Alfabeler” (a.g.e., s. 340-373).
BİBLİYOGRAFYA
Ali Alparslan, “Türk Dilinin Büyük Kaybı: Arkadaşım Muharrem Ergin (1923-1995)”, I. Uluslararası Türkoloji Kongresi Bildirileri: Prizren 12-14 Aralık 1998 (haz. Nimetullah Hâfız), Ankara 2001, s. 287-290; Osman Fikri Sertkaya, “Prof. Dr. Muharrem Ergin (1923-1995)”, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü’nün 50. Yılına Armağan: 50. Yıl Sempozyumu Bildirileri (ed. Bülent Gül), Ankara 2012, s. 195-201; a.mlf., “Hocam Muharrem Ergin”, TKA: Prof. Dr. Muharrem Ergin’e Armağan, XXVIII/1-2 (1991), s. 1-9; a.mlf., “Hocam Prof. Dr. Muharrem Ergin’in Ardından”, TK, XXXIII/383 (1995), s. 137-143; Serap İlaslan, “Prof. Dr. Muharrem Ergin’in Bibliyografyası”, TKA: Prof. Dr. Muharrem Ergin’e Armağan, XXVIII/1-2 (1991), s. 11-25; a.mlf., “Prof. Dr. Muharrem Ergin’in Eserleri”, TDED, XXVIII (1998), s. 17-30; Ahmet B. Ercilasun, “Hocam Muharrem Ergin’in Ardından”, TDl., sy. 518 (1995), s. 147-152; C. Eralp Alışık, “Prof. Dr. Muharrem Ergin (1923-1995)”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, II/4 (2005), s. 7-9 (http://mtad.humanity.ankara.edu.tr); Gülşen Seyhan Alışık, “Görkemli Âlim Muharrem Ergin Beğ”, a.e., s. 10-25; Zeynep Korkmaz, “Prof. Dr. Muharrem Ergin’in Meslek Arkadaşlığı ve Türk Diline Yaptığı Hizmetler”, TDl., sy. 651 (2006), s. 249-253; Özcan Tabaklar, “Prof. Dr. Muharrem Ergin’in Fikrî Yazıları”, TDED, XXXIV (2006), s. 171-176; Hatice Tören, “Prof. Dr. Muharrem Ergin’in Milli Kültür ve Milli Eğitim ile İlgili Görüşleri”, a.e., s. 205-210.
