Dr. Şahin CEYLANLI,
İçinde bulunduğumuz yüzyıl, ilim ve tekniğin ileri gittiği bir devir olmuş ve bu noktaya Sanayi İnkılabı ile birlikte ulaşılmıştır. Avrupa’da , 16. Yüzyıl’ın sonlarıyla 17. Yüzyıl’ın başlarında yeni icatlar ve buluşlar üretime sokularak yeni teknik gelişmeler ve değişmeler ortaya çıkmış ve bu durum kademeli olarak günümüze kadar sürmüştür. Sanayi İnkılabı’nı doğuran en önemli sebeplerin başında siyasal,sosyal,bilimsel ve dini düşünceler gelmektedir.1789 Yılında,Fransa’da meydana gelen inkılap, Napolyon vasıtasıyla bütün Avrupa’ya yayılmış ve Sanayi İnkılabı’nın gelişmesine vesile olmuştur. Sanayi İnkılabı üç aşamada gerçekleşmiştir.Kas gücünün yerine makinelerin hakim olması “ BİRİNCİ SANAYİ İNKILABI “ nı veya başka bir ifade ile “MAKİNELEŞME ÇAĞI” nı ortaya çıkarmış ve 18. Yüzyıl’da başlayarak 19. Yüzyıl’ın ortalarına kadar sürmüştür. Bu dönemde; demir ve kömür üretimde kullanılarak büyük fabrikaları ortaya çıkarmış ve böylece, Avrupa’da tarımdan fabrikaya doğru bir değişim olmuştur. Sanayi İnkılabı’nın en önemli gelişmelerinden biri buharlı makinelerin icat edilerek üretime sokulması, Makineleşme Çağı’nın başlangıç noktası olmuştur. Beyin gücünü makineleştiren teknik değişmelere “İKİNCİ SANAYİ İNKILABI” denmektedir.Sanayi İnkılabı’nın ikinci aşamasında, üretimde kullanılan ham madde ve enerji kaynaklarında değişmeler olmuş, kömür ve demirin yanında çelik, elektirik, petrol ve çeşitli kimyasal maddeler de üretim araçları içine dahil edilmiştir.19.Yüzyıl’ın sonlarıyla 20.Yüzyıl’ın başlarında,makine yapan makineler ve kendi kendini kontrol eden makineler icat edilmiş ve insanı monotonlaştırmaktan ve sıkıcı hareketlerden kurtararak ona boş zaman ve imkan tanımış ve büyük hizmette bulunmuştur. Buradan hareketle; otomasyonun İkinci Sanayi İnkılabıyla birlikte ortaya çıktığını söyleyebiliriz Gelecek için tasarlanan veya düşünülen Enformasyon Çağı’na da Toffler’in deyimiyle “ÜÇÜNCÜ DALGA MEDENİYETİ” veya başka bir ifadeyle “ÜÇÜNCÜ SANAYİ İNKILABI” denmektedir.Bu dönemde; bilgisayarlar, ileri teknolojik gelişmeler, filmler, slaytlar, bantlar ve benzerleri gelişmiş ve yeni bir çığır açılmıştır. Sanayi İnkılabı’nın ortaya çıkardığı sonuçlara gelirsek; Avrupa’da burjuva sınıfının yapısı değişmiş ve işçi sınıfının doğmasına yol açmış. Şehirleşme dolayısıyla nüfus artışı ortaya çıkmış ve büyük şehirlerde nüfus yığılmalarına sebep olmuş. Dünya’nın ilk gecekonduları bu dönemle birlikte ortaya çıkmış. İşsizlik bir taraftan artarken diğer yandan teknoloji alanında yeni buluş ve icatlar ortaya çıkmış. Avrupa sermaye birikimini artırmış. Sosyalizm ve Liberalizm gibi düşünce akımları ortaya çıkmış. Bazı yeni icat ve buluşlara gelince; John Kay, dokuma işlemini makineleştirmiş. James Watt, buharlı makineyi icat etmiş. İngiltere’de buharlı tren yolları açılmış. İlk modern maden ocağı üretime sokulmuş. Sanayi İnkılabıyla birlikte, toplumların sosyal bünyelerinde gözle görülür önemli değişmeler olmuş. Bütün bunların yanında, son derece önemli sosyal problemleri de beraberinde getirmiştir. ilgisizlik ve ihmallerin sonucunda trafik, çevre, kirlenme, gürültü vb. hadiseler ortaya çıkmıştır.
12 Haziran 2022, İstanbul